Samenleving ziet potentie AI, maar heeft zorgen over privacy en invloed

Nederlands onderzoek in opdracht van Snakeware legt aandachtspunten bloot 

Ondanks de snelle opmars van Artificial Intelligence (AI), voelt ruim de helft van de Nederlanders zich nog ongemakkelijk bij deze technologie en slechts een kwart omarmt deze. Een meerderheid van 80% geeft aan nog nooit ChatGPT – een van de meest bekende en beschikbare AI-toepassingen op dit moment - te hebben gebruikt. Dit blijkt uit onderzoek van Snakeware. De digital specialist uit Sneek vroeg 1.504 Nederlanders naar hun mening over AI en met name ChatGPT. 

Kunstmatige intelligentie lijkt onze wereld in sneltreinvaart binnen te stormen. Hoe kijkt Nederland naar de toekomst; zouden we ons leven in handen leggen van AI, of worden we massaal luie, asociale wezens? Uit het onderzoek van Snakeware blijkt dat er vooralsnog aanzienlijke zorgen bestaan over de invloed van kunstmatige intelligentie op de samenleving.

Privacy punt van zorg

Ruim een derde denkt dat we lui zullen worden door toenemende automatisering en bijna de helft vreest dat mensen hun sociale kwaliteiten zullen verliezen. Daarbij heeft 54% geen vertrouwen in een klantenservice die wordt aangedreven door chatbots.  
Privacy is tevens een groot punt van zorg, meer dan de helft is bang dat ze hun privacy zullen verliezen door intensieve AI-bewaking. En als het aankomt op ons leven, dan zou ruim driekwart zich niet zomaar laten opereren door AI en moet 56% er niet aan denken om in een zelfrijdende auto te stappen.

Nederland ziet de potentie van ChatGPT, maar staat nog niet te springen

Het is duidelijk dat, ondanks de groeiende aanwezigheid van AI, de Nederlandse acceptatie en het gebruik nog achterblijven. Maar hoe kijkt Nederland aan tegen ChatGPT als toepassing die nu al steeds meer geïntegreerd wordt in ons dagelijks leven? Ondanks dat 70% nog niet zeker is van de betrouwbaarheid van ChatGPT, is er een duidelijk bewustzijn van deze technologie. Een even groot deel verwacht dat ChatGPT zal blijven bestaan en in populariteit zal toenemen en bijna zes op de tien denkt dat het in veel sectoren van de samenleving geïntegreerd zal worden.  
 
Echter, als het op gebruik aankomt lijkt men vooralsnog niet zo happig. Zo geeft driekwart aan liever zelf de controle te houden over persoonlijke schema's en (trainings)plannen. Mochten we de chatbot wel gebruiken, dan is dat eerder voor hulp bij het onbekende, zoals concepten die we niet begrijpen en voor het genereren van nieuwe ideeën tijdens brainstormsessies. 

90% schaamt zich niet voor hulp van chatbot

De relatief kleine groep Nederlanders die momenteel wel al gebruik maakt van ChatGPT geeft aan de toepassing voornamelijk te gebruiken voor praktisch gebruik (56%) en voor hun plezier (39%). Gevolgd door werk (35%) en school (19%). Zo’n 90% schaamt zich er niet voor wanneer ze hulp hebben gekregen van ChatGPT en zo’n 80% is niet minder trots. 
 
Opvallend is dat, ondanks de kritische houding ten aan zien van de betrouwbaarheid, gebruikers wel vertrouwen lijken te hebben in de gegevensbeveiliging van de tool: driekwart van de respondenten die de chatbot gebruiken maakt zich geen zorgen of de toepassing gegevens opslaat. 
 

Positieve impact op de samenleving 

Toine Dinkelberg, Chief Digital Officer van Snakeware onderstreept het belang van een gebalanceerde houding, waarbij de technologie kritisch wordt benaderd. Tegelijkertijd roept hij Nederland op om open te staan voor de kansen die AI biedt. Dinkelberg: "We staan aan de vooravond van een AI-revolutie, waarbij de potentie van technologie als ChatGPT, maar ook tegenhanger Bard van Google, onmiskenbaar is. Hoewel er terechte zorgen bestaan over privacy en invloed, moeten we ook de vele mogelijkheden en voordelen erkennen die AI met zich meebrengt. AI is uiteindelijk bedoeld om ons leven te verbeteren en te verrijken. Met de juiste regulering en ethische richtlijnen kunnen we ervoor zorgen dat AI een positieve impact heeft op de samenleving." 

Vormen van AI

Als we kijken naar de AI vormen die Nederlanders nu tot hun beschikking hebben, dan zijn dat in hoofdlijnen ChatGPT, waar Microsoft bij betrokken is, Bard van Google en MidJourney. Voor de volledigheid een korte beschrijving van deze vormen. 

ChatGPT 

ChatGPT is een geavanceerd AI-taalmodel ontwikkeld door OpenAI. Het maakt gebruik van het krachtige GPT-3.5-algoritme om natuurlijke en mensachtige conversaties te voeren met gebruikers. Met een enorme hoeveelheid getrainde data begrijpt ChatGPT diverse talen, context en kan het een breed scala aan onderwerpen behandelen. Het model kan vragen beantwoorden, informatie verstrekken, suggesties geven, problemen oplossen en zelfs creatieve inhoud genereren. ChatGPT is bedoeld om menselijke interactie na te bootsen en biedt gebruikers de mogelijkheid om met het systeem te communiceren op een manier die lijkt op een gesprek met een ander persoon. 

Bard 

Bard is een AI-taalmodel ontwikkeld door Google. Het bouwt voort op het Transformer-model en is getraind op een enorme hoeveelheid tekst om mensachtige conversaties te voeren. Bard begrijpt context, kan vragen beantwoorden, informatie verstrekken en discussies voeren over diverse onderwerpen. Het model is bedoeld om gebruikers te helpen bij het vinden van relevante informatie en het ondersteunen van interactieve gesprekken. Bard biedt een intuïtieve en responsieve ervaring, waarbij het zich aanpast aan de behoeften van de gebruiker en streeft naar een meer natuurlijke interactie tussen mens en machine. 

MidJourney: Text-to-image-gegenereerde afbeeldingen 

Midjourney is een AI-tool waarmee je op basis van een korte beschrijving een afbeelding kunt genereren. De kunstmatige intelligentie snapt wat je zegt en gaat op basis daarvan meerdere voorbeelden van beelden genereren op basis van jouw omschrijving. De software is bedacht in San Francisco en is gebaseerd op de technologie Stable Diffusion. Er zit een connectie tussen Midjourney en Discord, want Discord is de manier om prompts te maken (door eerst /imagine te typen). Versie 5 van Midjourney is net uit: het verscheen op 16 maart 2023. 

Over Snakeware

Digital specialist Snakeware uit Sneek ondersteunt de (online) business ambities van nationale en internationale opdrachtgevers door een mix van data, marketing, design en techniek op basis van een heldere strategie. Zo staat er in 2023 een succesvolle, wendbare en internationaal opererende onderneming die in staat is om succesvol in te spelen op veranderende marktdynamiek van onze opdrachtgevers.  

 
Onderzoeksverantwoording 

Dit onderzoek is uitgevoerd door Mediaplus Research in opdracht van Snakeware onder een representatieve populatie van 1.504 Nederlanders (waarvan 950 bekend waren met ChatGPT waardoor we onder deze groep diverse stellingen konden voorleggen over dit onderwerp), 18+, verdeeld over 880 werknemers, 101 studenten, 251 gepensioneerden en 272 overig. De onderzoeksperiode was eind mei/begin juni 2023 en is uitgevoerd volgens ESOMAR-richtlijnen.