Wat is WCAG?

Online kun je tegenwoordig alles regelen, ook je overheidszaken. Echter, voor mensen met een functiebeperking is dit helemaal niet zo vanzelfsprekend. De online dienstverlening moet ook voor deze groep toegankelijk zijn. Weg met de digitale drempels. De overheid heeft besloten dat websites moeten voldoen aan een set regels: Web Content Accessibility Guidelines. Ook wel WCAG. Wat dit is? Dat lees je in deze blog.

Wat is een functiebeperking?
Onder functiebeperking verstaan we vrijwel alle vormen van ziekte, aandoening, handicap of beperking. Je kunt hierbij denken aan visuele beperkingen, auditieve beperkingen, motorische beperkingen en leerproblemen. In Nederland gaat dit om ruim 5 miljoen mensen. Ongeveer 30% van de Nederlandse bevolking die in meer of mindere mate een vorm van functiebeperking hebben. Dit zijn mensen die (nog) niet optimaal gebruik kunnen maken van websites, apps en documenten. En aangezien de bevolking in rap tempo aan het vergrijzen is, zal dit percentage in de nabije toekomst alleen maar groeien.

Voor een groot deel van onze Nederlandse bevolking is het dus minder vanzelfsprekend om even snel alles te regelen via het internet. Vooral mensen met een functiebeperking en senioren ondervinden dagelijks problemen bij het gebruik van internet. Richtlijnen waar wij dus, gezien de schaalgrootte, goed bij stil moeten staan.

Om tijdig aan de wettelijke verplichting te kunnen voldoen, is het advies om prioriteit te geven aan het in kaart hebben van de noodzakelijke maatregelen. Maar waar begin je? Laten we eerst de globale spelregels in kaart brengen.

De toegankelijkheidsstandaard
De toegankelijkheidsstandaard bestaat uit drie lagen:

• 4 principes van toegankelijkheid: om toegankelijk te zijn moeten websites en mobiele applicaties waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust zijn.
• 13 richtlijnen: voor elk van de 4 principes zijn richtlijnen opgesteld, 13 in totaal. Deze richtlijnen concretiseren de 4 principes, maar zijn in de regel te algemeen voor ontwikkelaars of testers van websites.
• 78 succescriteria: met de succescriteria kun je toetsen of een website of mobiele applicatie aan de richtlijnen voldoet.

De succescriteria zijn opgedeeld in drie niveaus: A, AA en AAA. De wet stelt niveau AA verplicht. Deze bestaat in totaal uit 50 succescriteria (30 van niveau A plus 20 van niveau AA). De succescriteria van niveau AAA zijn dus niet verplicht, maar kunnen wel helpen om websites beter toegankelijk te maken voor mensen met specifieke beperkingen.

De wetgeving
Het tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid is per 1 juli 2018 in werking getreden, met als verplichting om als (semi)overheidsinstantie de toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties voor mensen met een beperking te waarborgen. Deze wetgeving heeft een gefaseerde uitrol:

Nieuwe websites gepubliceerd vanaf 23 september 2018 moeten uiterlijk op 23 september 2019 voldoen.

Bestaande websites gepubliceerd voor 23 september 2018 moeten uiterlijk op 23 september 2020 voldoen.

Mobiele applicaties moeten uiterlijk 23 juni 2021 voldoen.

In een toegankelijkheidsverklaring moet je op je website aangeven in hoeverre je voldoet aan de eisen en op welke manier je dit toetst. Voor de evaluatie worden vaak externe partijen aangehecht in het proces.

WCAG stappenplan
Om van wetgeving naar praktijk te gaan heeft de overheid een stappenplan gemaakt:

Zijn de digitale kanalen (websites en mobiele apps) van je organisatie op dit moment nog niet toegankelijk? Of weet je niet precies hoe de zaken ervoor staan? Gebruik dan dit stappenplan om concreet te maken wat je als organisatie al aan toegankelijkheid doet en nog gaat doen.

Stap 1: Inventarisatie
Is het bestuur van de organisatie op de hoogte van de verplichting op het gebied van

toegankelijkheid, en van nut en noodzaak? Is dit ergens vastgelegd? Staat er een toegankelijkheidsverklaring op de website?

Wanneer en door wie is de website gebouwd en is daarbij rekening gehouden met

toegankelijkheid? En hoe zit dat met latere aanpassingen en updates van de website of het CMS? Is de leverancier van de website bekend met de verplichte toegankelijkheidseisen? Bij Snakeware gaan we actief naar de opdrachtgevers toe die dit betreft om de website WCAG proof te krijgen.

Stap 2: Maatregelen
Op basis van de inventarisatie bepaal je als organisatie welke maatregelen je op welke

termijn gaat treffen om te werken aan de toegankelijkheid van het digitale kanaal.

Voorbeelden van maatregelen zijn:

• Het onderwerp aankaarten bij het bestuur.
• De eigen leverancier en/of een andere dienstverlener inschakelen voor (advies over) het

toegankelijk maken en houden van de website.

• Afspraken maken met leveranciers van externe pakketten over het verbeteren van de

toegankelijkheid van deze pakketten.

• Mocht een nieuwe website al in de planning staan: in de aanbesteding eisen dat de website toegankelijk wordt opgeleverd, met een CMS dat toegankelijkheid niet in de weg staat.

Stap 3: Toegankelijkheidsverklaring
Nu je weet hoe de zaken ervoor staan en welke maatregelen de organisatie gaat treffen, kun je de toegankelijkheidsverklaring opstellen of aanpassen. Ook als een digitaal kanaal nog niet toegankelijk is, moet je zo snel mogelijk een verklaring opstellen. In de verklaring beschrijf je welke maatregelen je op welke termijn gaat treffen.

Stap 4: Maatregelen uitvoeren

De volgende stap bestaat uit het uitvoeren van de voorgenomen maatregelen. Resultaten van deze maatregelen neem je in de toegankelijkheidsverklaring op. Heb je bijvoorbeeld een test laten uitvoeren, dan kun je in de verklaring verwijzen naar het rapport. Met de invul assistent kun je een bestaande verklaring eenvoudig aanpassen.

Stap 5: Ga naar stap 1

Toegankelijkheid is geen eenmalig project, maar een doorlopend proces. Door organisatorische en procesmatige maatregelen te nemen, kan toegankelijk werken een gewoonte worden binnen de organisatie. Daarnaast is het belangrijk om de vinger aan de pols te houden door regelmatig te testen.

De toegankelijkheidsverklaring moet elk jaar worden vernieuwd, zodat deze altijd actueel is. Tussentijds aanpassen mag natuurlijk ook. Met dit stappenplan kun je op een rijtje zetten wat er gewijzigd is.

"Voor huidige informatie over WCAG" verwijs ik jullie graag door naar onze nieuwste blog.